Corocznie 16 maja przypada Międzynarodowy Dzień Celiakii. Celiakia, zwana także chorobą trzewną, to trwała nietolerancja glutenu. Z kolei gluten to białko obecne w ziarnach pszenicy, żyta i jęczmienia. Leczenie celiakii polega na restrykcyjnym stosowaniu przez całe życie diety bezglutenowej. Jakie produkty wybierać, aby były bezpieczne dla osoby z celiakią? Zapraszamy na wpis, który wszystko wyjaśni.
Aby dieta bezglutenowa była prawidłowo zbilansowana, produkty glutenowe powinny być zastępowane przez ich bezglutenowe odpowiedniki, wyprodukowane z surowców naturalnie niezawierających glutenu lub takich z których gluten został usunięty na drodze technologicznej. Stosowanie diety bezglutenowej nie oznacza więc całkowitej rezygnacji z pieczywa, makaronów czy potraw mącznych. Można spożywać takie same dania, jak w diecie tradycyjnej (np. naleśniki, pierogi, ciasta), ale przygotowane w bezglutenowej wersji – z mąk naturalnie wolnych od glutenu lub specjalnych mieszanek.
Za żywność bezglutenową uznaje się produkty, w których zawartość glutenu nie przekracza 20 mg/kg. Oznaczone są one napisem „produkt bezglutenowy” oraz symbolem przekreślonego kłosa. Szczególną uwagę należy zwrócić na owies. Naturalnie ziarno owsa nie zawiera glutenu, jednak już na etapie uprawy, ale także podczas produkcji czy przetwarzania może dojść do zanieczyszczenia owsa glutenem. Dlatego też chcąc włączyć owies do swojej diety należy wybierać ten z certyfikatem. Duża dostępność produktów i posiłków bezglutenowych w obecnych czasach pozwala na stosowanie jadłospisu bardzo zbliżonego do jadłospisu osób zdrowych. Oprócz produktów przeznaczonych specjalnie dla osób z celiakią można również stosować wiele wyrobów wytworzonych z surowców z natury wolnych od glutenu. Kasze, płatki i mąki bezglutenowe, np. gryczana czy jaglana, są szczególnie bogatym źródłem magnezu, żelaza, witamin z grupy B, błonnika pokarmowego oraz białka roślinnego, co czyni je dobrym zamiennikiem zbóż glutenowych. Wyroby z egzotycznych zbóż, np. z amarantusa, miłki abisyńskiej i komosy ryżowej są coraz bardziej dostępne i stanowią zdrową bezglutenową alternatywę dla tradycyjnych zbóż w zwykłej diecie. Poniżej w tabeli przedstawiamy główne produkty bezpieczne i zabronione w diecie osób z celiakią.
Naturalnie bezglutenowe i bezpieczne: kukurydza, ryż, ziemniaki, soja, proso, gryka, tapioka, amarantus, maniok, komosa ryżowa, miłka abisyńska, rośliny strączkowe, sorgo.
Zabronione w diecie bezglutenowej: pszenica (orkisz, płaskurka, samopsza), jęczmień, żyto i niecertyfikowany owies oraz wszystkie produkty z ich dodatkiem.
W planowaniu prawidłowego, pełnowartościowego i urozmaiconego żywienia dla osób na diecie bezglutenowej nadal stosuje się piramidę zdrowego żywienia, określającą grupy i proporcje produktów, które powinny znaleźć się w codziennym jadłospisie.
Osoby na diecie bezglutenowej powinny być czujne i świadome podejmowanych wyborów żywieniowych. Mimo orientacji w produktach glutenowych i bezglutenowych za każdym razem są zobligowane do czytania etykiet produktów spożywczych. Nakaz stosowania diety bezglutenowej nie oznacza radykalnych zmian w jadłospisie, jak również nie jest przeszkodą w realizacji właściwego żywienia.
